Sehenswürdigkeiten in Berlin besuchen
[BOEK] LIEVER REVOLUTIE DAN OORLOG! DOOR RUUD BRUIJNS
Het recent uitgekomen boek over de Internationale Socialistische Anti-Oorlogsliga (1931-1939) geeft nieuwe inzichten over de rol van de Liga in de periode tussen de twee grote Europese oorlogen van de 20ste eeuw. Schrijver is historicus Ruud Bruijns die bekendheid geniet vanwege zijn onderzoek over de persoon Joris van Severen en het Verdinaso. Bruijns heeft met zijn boek over de Liga een aantal interessante vondsten boven tafel weten te halen en laat met meerdere schetsen zien hoe een politieke partij, vakbond en buitenparlementaire activisme ook toen al moeizaam door een deur konden; pragmatisme tegenover idealisme, gematigd tegenover radicaal, zelfs al komen de opvattingen overeen. Daarbij gaat de historicus in zijn boek dieper in op de keuze voor het gebruik van geweld, de rol van het antimilitarisme en antifascisme in de sociaal-democratie, het falen van het internationalistisch denken en de aanwezigheid van de Liga bij de nationalistische IJzerbedevaart.
Gezien op de tentoonstelling 80 jaar Oorlog in het Rijksmuseum
Duinkerken, plattegrond van een Nederlandse stad. Jacob van Deventer (ca. 1500)
Kaart van wol en linnen . Het ontzet van Leiden door de geuzen in 1574. Lanckaert, Liefrinck, van Swanenburgh (1587 – 1589)
Portret van Josephus Scaliger. Pieter Feddes van Harlingen (ca. 1586 – 1623 )
Lezing en tentoonstelling 80 jaar Oorlog in het Rijksmuseum
Op het moment loopt in het Rijksmuseum te Amsterdam een tentoonstelling 80 Jaar Oorlog, die gaat over de onafhankelijkheidsoorlog van de Nederlanden tegen het Spaanse imperium. (16, 17e eeuw). Daarnaast zijn er lezingen georganiseerd die wat meer diepgang moeten brengen bij wat er al aan informatie is naast alle kunstwerken die in het museum staan uitgestald. Ik bezocht een lezingenreeks met drie voordrachten en tussendoor levendige muziek van een baskisch-spaanse muziekgroep.
De voordrachten waren kort en moesten allen binnen twintig minuten gedaan zijn, interessant was de kernboodschap van Luc Duerloo, hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit Antwerpen dat de Zuidelijke Nederlanden niet volledig onderdrukt waren, nadat Nederland onafhankelijk werd, maar er wel degelijk sprake was van een kritische wisselwerking tussen de Spaanse machthebbers en de bevolking.
Bernardo Garcia Garcia, hoogleraar geschiedenis aan de Universidad Complutense de Madrid, wist o.a. te vertellen over de bij ons zo gevreesde Hertog Alva, dat hij een gevierde militair was en naar Nederland werd gestuurd om snel orde op zaken te stellen. Ook was volgens de hoogleraar de bezetting van Nederland in verhouding niet zo gewelddadig en was er geen sprake van een totale inquisitie tegen niet katholieken zoals bijvoorbeeld in Spanje wel het geval was.
De tentoonstelling zelf was zeker de moeite waard, mooie oude kaarten, geweren, brieven en schilderijen omlijst met de nodige informatie om dit alles te duiden. De kaart van de omgeving ‘slag bij Leiden’ en een aantal schilderijen van gerenommeerde kunstenaars als Brueghel, Rubens en Ter Borch maken dat het kwalitatief goed zit. Al moet ook hier weer eens gezegd; de samenstellers zouden beter afstand kunnen houden van de heersende ideologie en de bezoeker meer ruimte geven om zelf te denken en oordelen.
Gezien bij Louis Couperus en de beeldhouwkunst in het Louis Couperus Museum
De zomertentoonstelling in het Louis Couperus Museum is gewijd aan het thema Louis Couperus en de beeldhouwkunst: enerzijds portretten en beeltenissen van Couperus zelf en naar zijn werk, anderzijds beelden uit de klassieke oudheid die hij beschrijft in zijn boeken.
Hamlet in de Globe
Alhoewel het lezen van een theaterstuk zeker bevalt, het kan vanuit de luie stoel, is het daadwerkelijk zien en horen van van een voorstelling bijna altijd de reis naar het theater waard. De voorstelling van Hamlet en vooral de locatie, te weten Globe Theatre gelegen aan de Theems in Londen, werd vooraf zelfs nog aangeraden door een inboorling, toen ik bij een boekhandel ging afrekenen. Hij had gelijk. Mede vanwege het goede weer, in het drie-rings theater met een grote binnenplaats. De akoestiek was goed en zonder elektronische versterkingen kon ik alles verbazingwekkend goed verstaan.
Hamlet werd er aldus opgevoerd, een toneelstuk van de Engelse schrijver William Shakespeare. (1564-1616) Het wordt omschreven als een tragedie en gaat over een Deense prins die de moord op zijn vader wil wreken. Het was geen onverstandige keuze om vooraf de tekst te lezen, want zo zaten de grote lijnen al in mijn hoofd. Door het her en der gebruik van het middeleeuws Engels – dit gaf het wel een extra authentieke sfeer – was het echter niet heel gemakkelijk te volgen.
De acteurs waren heel overtuigend in het uitbeelden van hun personages en vele volzinnen galmden door het theater. Zo binnen in een klassieke theateromgeving maakt dit het tot een bijzondere ervaring. Men wist doorheen het stuk het publiek aan zich te binden, met name door de acteur die de oom van Hamlet, Claudius speelde, die wist zonder tekst te gebruiken de toehoorders tot extra inspanning te bewegen en had de lachers op de hand.
Enige kritiek op de invulling is op z’n plaats. Zo is Hamlet natuurlijk een man en geen vrouw en horen de negerin en twee indieërs niet in een toneelstuk thuis dat over Denemarken gaat. Bij de klederdracht van de toneelspelers zaten wat attributen bij die duidelijk in deze tijd zijn gemaakt en deden daarmee afbreuk aan de historische correcte omgeving en kledij.
Desalniettemin is het een voorstelling die zeer de moeite waard is. Het duurt wel ruim twee uur en vijfenveertig minuten, inclusief een kwartier pauze. Neem dus wat water mee.
Johannes Vermeer in de National Gallery te Londen
In het engelse museum ‘National Gallery’ hangen op dit moment twee doeken van de Delftse schilder Johannes Vermeer, het gaat om de Zittende virginaalspeelster en Staande virginaalspeelster. Deze bevinden zich tussen allerlei andere Nederlandse en Vlaamse meester uit de 17e eeuw.
Zittende virginaalspeelster (1674-1675)
National Gallery te Londen
Stemt niet, leest Goethe!
In het Centraal Museum van Utrecht kon men vanaf maart tot en met juni van dit jaar een tentoonstelling over de persoon Erich Wichman bezichtigen. Deze kunstenaar, schrijver en activist leefde rondom de vorige eeuw en overleed zeer jong. (1890-1929) Een opvallend figuur met zijn anarchistische en fascistische politieke opvattingen, de talloze schotsgeschriften, allerlei post-modernistische kunstuitingen van maskers, houtgravures, tekeningen en schilderijen. Een mengelmoes van allerlei kunstzinnige uitspattingen en leuk om te aanschouwen.
De scheppers van de tentoonstelling kozen ervoor zijn werken te plaatsen verdeeld over een aantal ruimtes en voorzien van foto’s, citaten en levensbeschrijvingen. Zo vindt men in de ene zaal maskertjes en enkele pamfletten ‘melk het witte gevaar’ en in een volgende ruimte politieke bladen als ‘de bezem’ met schilderijen van opvallende hoofden. De kreten op de muren brengen de bezoekers in een goedlachse stemming;
U bent van harte welkom, tenminste als U met
de fantastische omstandigheden – een oud, vuil
huis vol mesjogge menschen en schreeuwende
(enz!) kinderen – genoegen neemt.
Ook komisch is de oprichting van een politieke partij in Amsterdam met de naam ‘Rapaille Partij’ wanneer men de punten in het program leest, zoals ‘vrij visschen in het Vondelpark’ en ‘Afbraak van de urinoirs en aanplant van boomen op groote schaal’. Op filmbeelden zien we een halfdronken lijsttrekker Cornelis de Gelder op de terrassen van cafés mensen vermaken. De beweegredenen hierbij waren de afkeuring van de algemene stemplicht en de parlementaire democratie.
Deze kritiek op de bestaande ordening zou Erich Wichman later ook terugvinden bij het fascisme. Het is niet verbazingwekkend dat deze politieke filosofie hem bekoorde. Zijn kunstbeinvloeding vanuit het futurisme, het vooruitgangsdenken en gewelddadig en roekeloos activisme sluiten naadloos aan bij het uit Italië afkomstige fascisme. De anarchistische trekjes zijn er evenwel niet in te plaatsen, maar horen wellicht bij het wezen van de kunstenaar.
Alles wat we te zien krijgen geeft het idee van een intuïtief kunstenaar, die wat hij waarnam in de samenleving vertaalde in kunst. Of dit een tirade tegen zijn eigen geboortestad Utrecht was, vanwege de bouwkeuzes ‘… het stationsplein… alsof U een lauwe vaatdoek in het gezicht werd gekwakt..’ of het betreft allerlei gezichten die diverse gemoedstoestanden uitdrukken die men tegenkomt.
Nog te verschijnen:
Boek: Erich Wichman – Ironisch kunst, tragisch leven. Uitgeverij Waanders Zwolle 2018.
Documentaire: Allen tegen Allen. Doc Eye Film.
Foto's
Youtube
- De Gele Hesjes komen eraan! 9 december 2018
- Jaarlijkse Erkenbrand bijeenkomst 2018; in gesprek met Bart 12 november 2018
- Brigade M: Pechtold Houzee ! 11 oktober 2018
- 17e editie van de IJzerwake te Ieper 29 augustus 2018
